Web Analytics Made Easy - Statcounter

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مریم شریفی: گل نرگس با شکل خاص و منحصر به فردی که دارد چشم را می‌نوازد و از زیباترین و خوشبوترین گل‌ها موجود در طبیعت است.

تولید گل نرگس نیاز به حوصله و مهارت و اشتغال آن فصلی است؛ «کبری انصاری» بانوی آزادشهری به همراه همسرش «افشین چینیان پور» بزرگترین باغدار گل نرگس یکپارچه کشور در بخش خصوصی هستند که توانستند علاوه بر کسب درآمد پایدار، برای بیش از ۵۰ نفر اشتغالزایی ایجاد کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خبرگزاری مهر با این کارآفرین، باغدار و تولیدکننده موفق گلستانی به گفتگو نشسته که در ادامه خواهد آمد.

* چه شد که نخستین بار به سراغ پرورش گل نرگس رفتید؟

حرفه من و همسرم کشاورزی است، تقریباً ۶۰ هکتار زمین کشاورزی داریم و انواع محصولات مثل شالی، گندم، جو و کلزا کشت می‌کنیم و در کنار کشاورزی چند هکتار باغ درختان سیاه ریشه هم داریم.

اولین بار در سال ۱۳۸۰ صرفاً به خاطر زیبایی اطراف منزل خودم در زمینی به مساحت هزار مترمربع گل نرگس را کاشتم و اصلاً آن زمان به چشم یک شغل به آن نگاه نمی‌کردم.

ما تقریباً تا ۲۰ سال پیش در زمینی به مساحت ۵۰ هکتار شالی کشت می‌کردیم، ولی به مرور به دلیل خشکسالی و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و محدودیت کشت تصمیم گرفتیم به جای شالی، کشت گل نرگس را شروع کنیم و از سال ۱۳۹۰ به بعد هرساله سطح زیر کشت گل نرگس را بیشتر کردیم.

امروز ۱۰ هکتار باغ نرگس داریم و از سال ۹۶ به بعد فروش پیاز گل نرگس را هم شروع کردیم.

* از چه سالی عنوان بزرگترین تولیدکننده گل نرگس کشور را دارید؟

از سال ۱۳۸۰ که اولین بار کشت گل نرگس را کاشتم تا سال ۱۳۹۰ یعنی ۱۰ سال بعد که به طور تدریجی هر سال کشت نرگس را بیشتر کرده و به ۶ هکتار رسانده بودیم اصلاً نمی‌دانستیم که ما بزرگترین پرورش دهنده گل نرگس هستیم.

حتی جهاد کشاورزی هم در آن سال‌ها ما را برای دریافت پروانه کسب تایید نکرد و به ما می‌گفتند استان گلستان زیستگاه نرگس نیست و برای این منطقه تعریف نشده است، تا اینکه در سال ۱۳۹۳ با یک نشریه مصاحبه کردم؛ این مصاحبه باعث شد یکی از بزرگترین خریداران گل نرگس در بازار بزرگ تهران ما را پیدا کند. این خریدار شبانه از تهران به منزل ما آمد، اولین بار او بود که به ما گفت که شما جایگاه بزرگترین پرورش دهنده گل نرگس یکپارچه در کشور را دارید.

*بازار فروش گل‌های نرگس شما کدام مناطق است؟

بازار فروش ما از اکثر شهرهای ایران و مخصوصاً استان تهران است، برای فروش محصول هیچ مشکلی نداریم، حتی تولیدکنندگان دیگر گل نرگس را هم حمایت می‌کنیم و در صورت نیاز گل‌های آنها را هم خریداری می‌کنیم.

گل نرگس نیاز آبی بسیار کمی دارد و چندین برابر شالی درآمدزایی دارد همان طور که گفتم در سال ۹۳ به واسطه مصاحبه‌ای که داشتیم یکی از خریداران بزرگ تهران ما را پیدا کرد و از آن زمان به بعد تا به امروز هیچ وقت ما به دنبال خریدار گل نرگس نبودیم و این خریداران بودند که به دنبال خرید محصول ما بودند.

حتی بعد از این مصاحبه جهاد کشاورزی با ما تماس گرفت و پروانه فعالیت هم برای کار ما صادر شد و عضو انجمن نرگس کاران کشور هم شدم.

* نظر شما در مورد ترویج کشت گل نرگس در منطقه چیست؟

گل نرگس گیاهی است که نیاز بسیار کمی به آب دارد، بارش‌های طبیعی باران در منطقه نیاز آبی این گیاه را کاملاً تامین می‌کند و قابل کشت در اراضی دیم است. با توجه به خشکسالی و کاهش آب‌های زیرزمینی کشت این گیاه به حفظ منابع آبی استان کمک زیادی می‌کند و من آن را توصیه می‌کنم.

علاوه بر این کشت گل نرگس چندین برابر شالی درآمدزایی دارد و این بزرگترین عامل برای تشویق کشاورزان است که به کشت این گل بپردازند.

* آیا کشت گل نرگس را به دیگران هم توصیه می‌کنید؟

اگر کشاورزان زمین خود را به کشت نرگس یکدست از ارقام «شهلا» اختصاص دهند و با نمونه‌های دیگر مثل «پرپر» مخلوط نباشد، توجیه اقتصادی خوبی دارد و کشت آن را به همه توصیه می‌کنم.

رقم شهلا بازار پسندتر ین، خوش معطرترین و گران‌ترین نوع نرگس است که ما آن را پرورش می‌دهیم.

* آیا گل نرگس را به دیگر کشورها هم صادر کرده‌اید؟

در یکی دو سال گذشته تصمیم به صادرات گل نرگس گرفتیم اما به دلیل شرایط کرونا و ممنوعیت خروج گل نرگس موفق نشدیم، با این حال سال گذشته ۵۰ کیلو پیاز گل نرگس به کشور فرانسه صادر کردیم.

* زمان کاشت و برداشت گل نرگس چه زمانی است؟

کاشت نرگس از اردیبهشت تا آخر شهریور است و زمان برداشت گل نرگس در اواخر آذر تا نیمه بهمن ماه است.

* چه اقداماتی برای ترویج گل نرگس در منطقه داشته‌اید؟

اطلاعات و آموزش‌های لازم را در اختیار همه کشاورزانی که به سراغ من می آیند و در مورد کشت نرگس تحقیق می‌کنند، قرار می‌دهم. پیاز مرغوب و یکدست در اختیار کشارزان قرار می‌دهم و حتی به سرکشی گل‌های آنها می‌روم و به همه پروش دهندگان می گویم در صورتی که نتوانستند گل‌های تولیدی خود را بفروشند تمام گل‌ها را من از آنها خریداری می‌کنم.

خوشبختانه تا امروز حتی یک مورد هم پیش نیامده که کسی نتواند گل‌های خودش را بفروشد و همیشه بازار فروش خوب بوده است.

به خاطر حمایت از تولیدکنندگانی که در اراضی کوچک اقدام به کشت می‌کنند گل‌های تولیدی خودم را در بازارهای گنبد و آزادشهر به فروش نمی‌رسانم و این ظرفیت را در اختیار آنها می‌گذارم و فقط در صورتی که گل فروشی به من مراجعه کند در حد ضروری به او گل می‌دهم.

* میزان درآمدزایی کشت گل نرگس به ازای هر هکتار چقدر است؟

میزان درآمد به عوامل مختلفی نظیر قیمت روز بازار، میزان مهارت شما در تولید نرگس مرغوب و میزان عملکرد بستگی دارد اما با یک مثال می‌توانم میزان تقریبی درآمد را برای شما توضیح دهم.

در سال ۹۳ در هزار متر زمین، یک تن پیاز گل نرگس به قیمت ۱۲ میلیون تومان کاشتم و سه سال بعد در یک برهه زمانی به پول نیاز پیدا کردم، پیازهای گل نرگس را که در مدت این سه سال رشد کرده بودند از دل خاک برداشت کردم، این پیازها که به پنج تن رسیده بودند به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان در سال ۹۶ فروختم یعنی در زمینی به مساحت هزار مترمربع بیش از ۸۰ میلیون تومان سود خالص داشتم که هیچ محصولی حتی شالی هم نمی‌تواند با آن رقابت کند.

* برای چند نفر اشتغالزایی ایجاد کرده‌اید؟

۹ کارگر ثابت و دائمی با برای کار در مجموع ۶۰ هکتار زمین کشاورزی استخدام کرده‌ام و در زمان برداشت گل نرگس که حدوداً دو ماه است ۵۰ نفر کارگر مشغول به کار می‌شوند.

کد خبر 5630553

منبع: مهر

کلیدواژه: آزادشهر گل نرگس طرح اشتغالزایی کارآفرینی بوشهر خطبه های نماز جمعه کرمانشاه گرگان کتاب و کتابخوانی خراسان رضوی بیرجند بارش باران اغتشاشات ایران قوه قضاییه ایلام مشهد ویروس کرونا اردبیل کشت گل نرگس گل نرگس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۹۵۰۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دست کوتاه تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه/ راه پر پیچ و خم است!

به گزارش خبرنگار مهر، انتخاب شعار سال تحت عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» از میان سایر اولویت‌های موجود کشور در سال ۱۴۰۲ را باید ادامه شعار «رشد تولید»، «جهش تولید» و «رونق تولید» در ۳ سال گذشته دانست که به ضرورت توجه مضاعف مسؤولان و مقامات دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری به ارتقای ظرفیت‌های تولیدی کشور و رفع موانع از سر راه آنها به عنوان تنها علاج گذر از شرایط خطیر کنونی اشاره دارد.

در این بین با توجه به اینکه برخلاف شعارهای سال، در عمل، مسؤولان امر برای بهبود شرایط این حوزه گام مهمی برنداشته‌اند، در سلسله گزارش‌هایی به چالش‌ها و مشکلات حوزه تولید و صنعت که طی چند سال گذشته گریبان تولید را گرفته، خواهیم پرداخت.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تولید در ایران مشکلات متعددی دارد ولی مهمترین مشکلات تولید را شاید بتوان در ۱۴ سرفصل «تأمین مواد اولیه»، «چند نرخی بودن ارز و فرایند طولانی تخصیص ارز»، «تورم»، «بازاریابی»، «نداشتن نقشه راهبردی»، «قیمت گذاری دستوری»، «عدم تمایل افراد به اشتغال در کارگاه‌ها»، «مقررات و قوانین مخل و تصمیمات خلق الساعه»، «تامین اجتماعی»، «نظام بانکی»، «اشکالات سیستم حمل‌ونقل کشور»، «بدهی‌های معوق واحدهای تولیدی»، «تامین نقدینگی و کاهش تقاضا»، و «مالیات» عنوان کرد. در بخش اول از پیگیری مشکلات تولید، به موضوع تأمین مواد اولیه پرداخته‌ایم.

دست کوتاه تولیدکنندگان در تأمین مواد اولیه

بر این اساس، مواد اولیه رکن اصلی تولید محصول محسوب می‌شود و بخشی از آن از طریق تولید کنندگان داخلی و بخشی هم از طریق واردات تأمین می‌شود؛ با این حال وضعیت تأمین مواد اولیه در ایران با چالش‌هایی از جمله گرانی، تغییر قیمت در فاصله‌های کوتاه مدت، عدم ترخیص و عدم تأمین مکفی مواجه است. این مساله به قدری در فرایند تولید نقش دارد که طبق اعلام سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی یکی از عمده دلایل تعطیلی واحدهای تولیدی مباحث مربوط به تأمین مواد اولیه است.

عباس آرگون عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت و گو با مهر ضمن اشاره به مشکلات عمده تولید گفت: بحث تورم اولین مشکل تولید است؛ تورم باعث افت ارز پول ملی می‌شود و قدرت خرید را هم به نوعی کاهش و تقاضا را تحت تأثیر خود را قرار می‌دهد و بنگاه‌های تولیدی هم با توجه به شرایط تورمی، در تأمین مالی و مواد اولیه دچار مشکل هستند. از سویی دیگر با توجه به بالا بودن نرخ هزینه‌های تأمین مالی و مشکل اخذ تسهیلات و محدود بودن منابع بانکی، تأمین مالی بنگاه‌ها نیز دچار مشکل شده است. همچنین در فرایند ثبت سفارش و تخصیص ارز و قیمت گذاری‌های دستوری مشکلات عدیده ای وجود دارد.

وی به تأمین مواد اولیه اشاره کرد و با بیان اینکه با توجه به شرایط تورمی نیازهای بنگاه رو به افزایش است، افزود: وقتی بنگاه‌ها در حوزه تأمین مالی مشکل داشته باشند توانی برای تأمین مواد اولیه ندارند؛ با توجه به شرایط تورمی اگر بنگاه تولیدی امسال برای خرید مواد اولیه به ۵۰ واحد پول نیاز داشته باشد سال آینده برای تأمین همان میزان مواد اولیه باید ۱۵۰ واحد پول خرج کند. اگر بنگاه تولیدی امسال برای خرید مواد اولیه به ۵۰ واحد پول نیاز داشته باشد سال آینده برای تأمین همان میزان مواد اولیه باید ۱۵۰ واحد پول خرج کند.

آرگون گفت: این منابع پولی با توجه به هزینه‌های بالایی که در تأمین مالی دارند اولاً در تأمین مشکل دارند و دوماً در نرخ تأمین مشکل دارند زیرا بازدهی بنگاه‌های تولیدی پایین است اما نرخ هزینه‌های تولید بالاست؛ به عنوان مثال بانک مرکزی پارسال اوراق گواهی سپرده را با سود ۳۰ درصدی منتشر کرد وقتی این پول توسط بانک تأمین می‌شود نرخ مؤثر ۳۵ درصد و در نهایت بهای تمام شده این پول برای بانک ۴۰ درصد می‌شود؛ بنابراین با نرخ بالاتر از ۴۰ درصد باید تسهیلات دهد. بنگاه تولیدی که بخواهد این تسهیلات را بگیرد بازدهی در این اندازه را ندارد زیرا حاشیه سود بنگاه‌ها پایین است.

به گفته عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، در مجموع تورم موجب کاهش خرید مصرف کنندگان و همچنین کم شدن قدرت تأمین مواد اولیه در تولیدکنندگان شده است.

وی با بیان اینکه برای تسهیل تأمین مواد اولیه مجموعه از از عوامل از نحوه تأمین مالی تا ترخیص مواد از گمرکات باید اصلاح شود، تصریح کرد: تخصیص ارز و ثبت سفارش‌ها نیز از دیگر موانع تأمین مواد اولیه است زیرا معمولاً برای تأمین و ترخیص مواد اولیه از گمرکات بازه‌های زمانی طولانی سپری می‌شود که تولیدکننده را دچار مشکل می‌کند.

تهیه مواد اولیه تولید گران‌تر از قیمت‌های جهانی

حمیدرضا فولادگر، رئیس شورای راهبری بهبود محیط کسب‌وکار نیز اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد، شرکت‌های خصوصی واقعی، محصولات داخلی خودمان را به‌عنوان مواد اولیه تولید به قیمت بالاتر از قیمت جهانی دریافت می‌کنند. در این شرایط رقابت چطور ممکن خواهد بود.

وی گفت: بر اساس اعلام بانک مرکزی برای حفظ میانگین رشد سالانه ۴ درصدی در اقتصاد، به هزار و ۳۰۰ همت تسهیلات جدید نسبت به سال قبل و حدود پنج هزار همت هم برای تمدید تسهیلات گذشته نیاز است. یعنی در مجموع نزدیک به ۶ هزار همت تسهیلات فقط برای حفظ رشد ۴ درصدی نیاز داریم. در نتیجه برای تحقق رشد ۸ درصدی در برنامه هفتم به منابع بیشتری نیاز است.

تولیدکننده همراه با تورم روز به روز فقیرتر می‌شود

حسن فروزان فرد عضو اتاق بازرگانی تهران نیز با بیان اینکه مهم‌ترین مساله در مورد تأمین مواد اولیه داخلی، مساله تورم است، گفت: وقتی که قیمت‌ها به صورت تکرارشونده افزایش می‌یابد تأمین مواد اولیه داخلی و کالاهای بسته بندی با مشکل مواجه می‌شود. تولیدکنندگان باید نقدینگی قابل توجهی را برای تأمین ماده اولیه و کالاهای بسته بندی در اختیار داشته باشند تا به مشکل نخورند.

وی تاکید کرد: تغییر و تحولات قیمت‌ها باعث می‌شود زمینه تعامل منطقی تولیدکننده و تأمین کننده بهم بخورد؛ با توجه به اینکه قیمت‌ها مرتب در حال تغییر است تأمین کننده دیگر آمادگی تعامل به صورت غیرنقدی را ندارد و به صورت نقدی مایل به فعالیت است زیرا نمی‌داند دو هفته بعد قیمت‌ها چه تغییری می‌کند ترجیح می‌دهد روز به روز و به صورت نقدی پیش برود. این مساله بار تأمین نقدینگی را بر دوش تولیدکننده بیشتر و او را ناتوان می‌کند.

فروزان فرد ادامه داد: تولیدکننده باید قسمت عمده‌ای از نقدینگی را از مؤسسات اعتباری یا بانک تأمین کند یا باید تخفیف بدهد تا نقدینگی را از سمت فروش جذب کند که هزینه تأمین مواد اولیه برای تولیدکننده بالا رود. بنابراین یکی از چالش‌های اصلی واحدهای تولیدی در تأمین مواد اولیه داخلی، تأمین نقدینگی لازم در زمان مناسب و با قیمت مناسب برای خرید کالا و خدمات مورد نیاز است.

وی تصریح کرد: از سویی دیگر به نظر می‌رسد منابع بنگاه در برابر تورم مرتب تحلیل می‌رود؛ یعنی بنگاه همراه با تورم نمی‌تواند منابع خود را به روز آوری کند و نسبت به تورم عقب تر می‌افتد و هر چه تورم طولانی‌تر می‌شود بنگاه فقیرتر می‌شود بنگاه همراه با تورم نمی‌تواند منابع خود را به روز آوری کند و نسبت به تورم عقب تر می‌افتد و هر چه تورم طولانی‌تر می‌شود بنگاه فقیرتر می‌شود. تولیدکننده برای اینکه بتواند همان اندازه از تولید را انجام دهد باید منابع جدید بیابد زیرا آنچه که گردش مالی اوست مربوط به تولید قبل است که با قیمت‌های قبل می‌فروشد. در واقع با قیمت قبل خریده و با همان قیمت می‌فروشد اما باید با قیمت‌های جدید که شاید ۲ تا ۳ برابر قیمت قبل است، مواد اولیه بخرد. همین مساله عدم تناسب را به دنبال دارد که توانمندی تولیدکننده را نشانه می‌رود.

فروزان فرد با بیان اینکه وقتی اقتصاد در شرایط تورمی است دسترسی به نقدینگی خود تبدیل به یک مشکل می‌شود، تصریح کرد: وقتی هیجان در بازار تأمین حاکم باشد و قیمت‌ها مرتب تغییر کنند تولیدکننده مجبور است نقطه نظرات مهمی که در تأمین کالا از نظر کیفیت وجود دارد را کنار گذارد زیرا شرایط، شرایط رقابت سالم نیست و مجبور است کیفیت را چندان مورد توجه قرار ندهد.

وی افزود: در شرایط استاندارد که بازار دچار تورم نیست تولیدکننده برای تأمین کالا دستش باز است و دقت به خرج می‌دهد و نسبت به کیفیت حساس است اما وقتی شرایط تورمی حاکم است و قیمت کالا و میزان تأمین کالا ثبات ندارد و سوداگران نقش آفرینی می‌کنند و به همین دلیل ارتباط بین تولیدکننده و تأمین کننده در بسیاری از جاها قطع می‌شود، مساله کیفیت دچار آسیب می‌شود و یا اینکه تولیدکننده مجبور می‌شود با کاهش کیفیت کنار بیاید.

فروزان فرد اظهار کرد: وقتی فضای قیمت‌ها فضای بهم ریخته است و پیش بینی مشخصی از آینده وجود ندارد، تولیدکننده فقط تلاش می‌کند توقفی در خطوط تولیدش ایجاد نشود زیرا هزینه توقف تولید بیشتر از مسائل دیگر است.

آمار چه می‌گوید؟

بررسی شاخص مدیران خرید کل اقتصاد در فروردین ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که شاخص «موجودی مواد اولیه یا لوازم خریداری شده» در این ماه، پس از حذف اثر فصلی (تعدیل فصلی)، معادل ۴۹.۷ برآورد شده است که مؤید کاهش موجودی مواد اولیه نسبت به اسفند ۱۴۰۲ است و شاخص «قیمت مواد اولیه یا لوازم خریداری شده» نیز پس از حذف اثر فصلی (تعدیل فصلی)، معادل ۷۲.۳ برآورد شده است که از افزایش قابل‌توجه قیمت اولیه نسبت به اسفند ۱۴۰۲ حکایت دارد. لازم به ذکر است که در تمام ماه‌های سال ۱۴۰۲، این شاخص بالاتر از ۵۰ بوده است که بیانگر رشد مستمر قیمت مواد اولیه بوده است.

همچنین شاخص «قیمت محصولات تولیدشده یا خدمات ارائه شده» در این ماه، پس از تعدیل فصلی، معادل ۵۶.۳ برآورد شده است که بیانگر افزایش قیمت محصولات یا خدمات نهایی در این ماه نسبت به ماه اسفند سال ۱۴۰۲ است. بنابراین به نظر می‌رسد که افزایش مداوم قیمت محصولات تولیدشده بیشتر ناشی از افزایش مستمر قیمت مواد اولیه است.

طبق نظرسنجی‌های انجام شده از فعالان اقتصادی، به نظر می‌رسد که در ماه‌های پیش‌رو، کمبود مواد اولیه می‌تواند به طور جدی روند بهبود وضعیت اقتصادی و خصوصاً وضعیت بخش صنعت را متأثر کند. کسری تراز تجاری قابل‌توجه در سال ۱۴۰۲ و افزایش شکاف قیمت بازار آزاد ارز و نیما در ماه‌های اخیر، عواملی هستند که می‌توانند منابع ارزی قابل تخصیص به واردات مواد اولیه را در ماه‌های آتی محدود کنند؛ بنابراین، افزایش محتمل نرخ ارز و کاهش تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه می‌تواند در ماه‌های آینده موجب تشدید محدودیت دسترسی به مواد اولیه تولید شود و به‌تبع آن، توقف روند بهبود بخش صنعت، محتمل خواهد بود.

کد خبر 6098255 سمیه رسولی

دیگر خبرها

  • باید از ماشین‌آلات معدنی تولید داخل حمایت شود
  • بخش تولید شرایط ایده‌آلی ندارد/ گلایه فعالان اقتصادی از مالیات
  • آموزش و پرورش طرح نماد را با جدیت بیشتری دنبال کند
  • برنامه‌های بخش کشاورزی بر اساس اطلس موجود تعریف شود
  • خوشنویسی ایران نیاز به حمایت دارد/ تاثیر بخش خصوصی در چرخه اقتصاد
  • دست کوتاه تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه/ راه پر پیچ و خم است!
  • روستای بدون بیکار در مازندران
  • روستای بدون بیکار با پرورش گل در مازندران
  • تکمیل ساختمان کانون پرورش فکری خمام نیازمند حمایت مسوولان است
  • طرح عملیاتی پلیس برای برخورد با تولیدکنندگان محتوای مبتذل